Σοφία Δασκαλοπούλου, (Ομοτ. Καθ.) Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας:
Παραπομπή ως: Δασκαλοπούλου, Σ. (2020). Γαμηλιότητα: Οι προτιμήσεις και οι κανόνες. Archive, 16, σσ. 6–38. DOI:10.5281/zenodo.4452546, ARK:/13960/t85j80m1n
Abstract
In the following paper we focus on the social reaction against the expansion of the “celibacy zone”, which the church and the relevant Byzantine canons (10th and 11th century) tried to restore. To understand this reaction, suffice it to recall that the rural communities that today make up for the most part modern societies with complex structures (Levi-Strauss 1949) -to which we belong- used to be relatively limited population groups with endogamic reproductive tendencies. These are social structures that still survive as an ideology, even as a practice, despite the modern perception that, after World War II, the radius of action and communication of the people expanded, exceeding the conventional territorial boundaries of states while, at the same time, the process of globalization has also internationalized the field of social choices.
Στο κείμενο που ακολουθεί θέλουμε να εστιάσουμε στην κοινωνική αντίδραση ενάντια στην διεύρυνση της «ζώνης αγαμίας», την οποία προσπάθησε να επαναφέρει η εκκλησία και οι σχετικοί βυζαντινοί νομοκάνονες (10ος και 11ος αιώνας). Για να κατανοήσουμε την αντίδραση αυτή, αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι οι αγροτικές κοινότητες που συνθέτουν σήμερα στο μεγαλύτερο μέρος τους τις σύγχρονες κοινωνίες με σύνθετες δομές (Levi-Strauss 1949) -στις οποίες άλλωστε και ανήκουμε- αποτελούσαν παλαιότερα σχετικά περιορισμένες πληθυσμιακά ομάδες με τάσεις αναπαραγωγής εκ των έσω.
Πρόκειται για κοινωνικές δομές που εξακολουθούν να επιβιώνουν ως ιδεολογία, ακόμα και ως πρακτική, παρόλη τη σύγχρονη συνείδηση που επικρατεί ότι, μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, η ακτίνα δράσης και επικοινωνίας των ανθρώπων διευρύνθηκε, υπερβαίνοντας τα συμβατικά εδαφικά όρια των κρατών ενώ, παράλληλα, η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης διεθνοποίησε και το πεδίο των κοινωνικών επιλογών. Παράλληλα, όμως, με την τάση αναπαραγωγής εκ των έσω, τα εθνογραφικά δεδομένα, σε συνδυασμό με τις ιστορικές και δημογραφικές πηγές, ανιχνεύουν, μέσα σε όλο τον ιστορικό ευρωπαϊκό χώρο, και αλλεπάλληλες ζώνες ενδογαμίας γύρω από σχετικά σταθερούς οικιστικούς πυρήνες. Με επίκεντρο τον οικισμό, η ακτίνα γαμηλιότητας μπορεί να περιορίζεται ή να επεκτείνεται, να ταυτίζεται με την έκταση της κοινότητας ή να την υπερβαίνει, ανάλογα με τις συγκυρίες (δημογραφικές, πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές) επαναπροσδιορίζοντας κάθε φορά τα νέα γεωγραφικά της όρια.
© 2020 Σοφία Δασκαλοπούλου
Licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. Writers are the copyright holders of their work and have right to publish it elsewhere with any free or non free license they wish.